6 feiten en fabels over het spiraaltje
Nu er een groot piltekort dreigt, denken sommige vrouwen na over een andere vorm van anticonceptie, zoals een spiraaltje. Maar daarover bestaan nog flink wat misverstanden. Khansa Soufidi is gynaecoloog bij het Womens Health Care Center in Amsterdam en neemt de feiten en fabels met ons door.
Khansa: “Laat ik beginnen door te zeggen dat er twee groepen spiraaltjes zijn - koperspiralen en hormoonspiralen - en dat die beide verkrijgbaar zijn in verschillende soorten en maten.Geen innesteling
Bij de koperspiralen zorgt de combinatie van het feit dat er ‘iets’ in de baarmoeder zit en het koper zelf ervoor dat er geen zwangerschap mogelijk is. Koper prikkelt het baarmoederslijmvlies zodanig dat een bevrucht eitje zich niet kan innestelen.
Bij het hormoonspiraaltje zorgt het hormoon progesteron voor de anticonceptieve werking. Er ontstaat een dikke slijmprop in de baarmoederhals, waardoor spermacellen de baarmoederholte niet kunnen bereiken. Daarnaast wordt het baarmoederslijmvlies zo dun en glad dat - als er dan tóch een bevruchting is - het eitje zich niet kan innestelen.
Wat is waar?
- Het plaatsen van een spiraaltje doet pijn
“Het plaatsen van een spiraaltje is niet pijnloos of zonder ongemak. Hoeveel je ervan voelt, is afhankelijk van verschillende factoren. Zo kan het pijnlijker zijn om een spiraaltje te laten zetten als je nog nooit een kindje hebt gekregen en voel je van een grote spiraal logischerwijs meer dan van een kleine.
Het heeft niet veel zin om voorafgaand aan de plaatsing pijnstillers te slikken, want de baarmoeder zal hoe dan ook samentrekken als de spiraal wordt geplaatst. Maar als je de spiraal laat plaatsen door iemand met ervaring en je je van tevoren instelt op wat komen gaat, dan is het prima te doen en is de kortdurende pijn zeker geen reden om géén spiraaltje te nemen.
Bij een enkeling is het inbrengen van een spiraaltje echt een heel vervelende ervaring geweest, maar dat is gelukkig bij de meerderheid van de vrouwen niet het geval. Anders zouden we als gynaecologen er uiteraard ook niet achter staan.
Sinds vorig jaar bestaat er een kleinere versie van de hormoonspiraal, de Kyleena. Die is even effectief als de grotere varianten, maar vanwege de maat meer geschikt voor vrouwen die nog nooit zijn bevallen.”
- Een spiraaltje beschermt ook tegen sommige soa’s
“Dat is onjuist! Geen enkele vorm van anticonceptie - behalve het condoom - beschermt tegen seksueel overdraagbare aandoeningen.”
- Als je spiraal eruit is, duurt het lang voordat je weer zwanger kunt worden
“Dit is ook niet waar. Het mooie van een spiraaltje is dat je je normale cyclus behoudt en je dus ook elke maand een eisprong hebt. Zodra het spiraaltje eruit is, zou je bij wijze van spreken de volgende maand al zwanger kunnen zijn.”
- Mannen kunnen het spiraaltje voelen tijdens de seks
“Aan elk spiraaltje zitten touwtjes om het verwijderen te vergemakkelijken. Het spiraaltje zal je partner niet voelen, maar het is wel mogelijk dat zijn penis die touwtjes aanraakt. Normaal gesproken worden ze op anderhalf à twee centimeter van de baarmoedermond afgeknipt. Dan krullen ze om de baarmoedermond of verdwijnen ze er zelfs in en heb je er geen last van.
Als ze korter worden afgeknipt, ontstaan er twee kleine puntjes die tijdens de gemeenschap in de penis kunnen ‘prikken’. Kwestie van goed afknippen, dus. Ik raad vrouwen aan hun partner vooral niet te vertellen over de touwtjes en de ‘prikmogelijkheid’. Als je partner inderdaad een ‘prikje’ voelt, dan kaart hij dat zelf wel aan.”
- Een spiraaltje kan kwijtraken in je baarmoeder
“‘Een spiraaltje kun je niet kwijtraken, zo groot is je baarmoeder nu ook weer niet. Wat wél kan, is dat er tijdens de plaatsing van het spiraaltje door de baarmoederwand wordt geprikt. Het is dan mogelijk dat het spiraaltje niet in de baarmoeder terechtkomt, maar in de vrije buikholte. De kans hierop is groter wanneer je net bent bevallen en de baarmoeder nog heel week is.
Dat ‘doorprikken’ klinkt overigens erger dan het is, want na een dag of tien is het gaatje alweer dichtgegroeid. Het is wel belangrijk om er zeker van te zijn dat het spiraaltje goed zit, maar als er daarover twijfel bestaat is dat makkelijk te controleren doormiddel van een echo. Soms gebeurt dit standaard na het inbrengen van een spiraaltje.”
- De hormoonspiraal is veel betrouwbaarder dan de pil
“De pil werkt perfect als je hem perfect inneemt; elke dag op precies dezelfde tijd. Dan is er 0.3% kans op een zwangerschap. Maar je staat ook weleens iets later op, en als je een antibioticakuur krijgt, of moet overgeven of diarree hebt, dan neemt de werking flink af en kan de zwangerschapskans oplopen tot 9%.
Bij een spiraaltje is er geen sprake van een dergelijk verschil en ligt de kans op een zwangerschap altijd tussen de 0,2% en 1%. In de praktijk is een spiraaltje dus inderdaad ‘veiliger’ dan de pil. Daarnaast is het natuurlijk gewoon heel makkelijk dat je met een spiraaltje voor vijf jaar - met sommigen zelfs voor tien - klaar bent.
