Postpartum depressie
Een postpartum depressie is een depressie die zich openbaart na de bevalling. Een postpartum depressie komt veel voor. Studies laten getallen zien van rond de 10 tot 15% of te wel 1 op de 10 vrouwen. Dit zijn naar schatting 20.000 vrouwen per jaar. Kortom, het is een veel voorkomende aandoening.
De eerste openbaring treedt op in de eerste weken na de bevalling en kan maanden tot wel 1-2 jaar na de bevalling aanhouden. Een postpartum depressie moet niet verward worden met de zogenaamde postpartum blues of kraamtranen. Heel veel kersverse moeders hebben in de eerste 2 weken last van emotionele schommelingen en soms depressieve gevoelens. Deze kraamtranen worden gewijd aan hormonale schommelingen gecombineerd met de impact die een baby in je leven met zich mee kan brengen. Binnen twee weken zijn postpartum blues doorgaans verdwenen. Blijven de klachten, dan kunnen dit de eerste tekenen van een postpartum depressie zijn.
Klachten en kenmerken
De symptomen lijken veel op de symptomen van een depressie losstaand van zwangerschap en bevalling. Sommige klachten kunnen in milde mate bij een kersverse moeder voorkomen. Natuurlijk is een jonge moeder moe door al die opgebroken nachten. Daarnaast is een jonge baby erg kwetsbaar, dus bezorgdheid is heel begrijpelijk. Echter, wanneer er sprake is van meerdere symptomen in dusdanige maten dat het normale functioneren wordt belemmerd kan er sprake zijn van een postpartum depressie. De wolk is niet roze maar loodgrijs tot zwart. Zoals bij veel aandoeningen, kan een postpartum depressie in milde tot ernstige mate voorkomen.
Klachten of symptomen kunnen onder andere bestaan uit:
1) huilbuien, sombere stemming of een dood, leeg gevoel van binnen
2) slaapstoornissen: niet kunnen slapen of juist extreem veel slapen
3) verstoring van het dag en nachtritme
4) oververmoeidheid
5) concentratieproblemen
6) verwardheid of vergeetachtigheid
7) verstoorde eetlust: geen of juist extreme eetlust
8) verhoogde prikkelbaarheid
9) paniekaanvallen
10) gevoelens van machteloosheid of angst
11) gebrek aan interesse voor de baby, soms zelfs afkeer van de baby, of juist extreme overbezorgdheid over de baby
Daarnaast kunnen algemenere klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid zich voordoen. In ernstige gevallen kan er zelfs sprake zijn van waanbeelden en een verlies met de werkelijkheid. Hierbij kan een moeder het gevoel hebben dat de baby niet van haar is of is er sprake van zeer sombere gedachten als: “het is beter als ik en de baby dood zijn”. In dit geval spreken we van een postpartum psychose. Dit is een ernstige situatie waarbij direct hulp moet worden ingeschakeld.
Oorzaak:
Er is eigenlijk niet een enkele oorzaak bekend voor het ontstaan van een postpartum depressie. Er wordt zelfs beschreven dat hetzelfde beeld niet alleen na een bevalling kan optreden maar ook na een miskraam of zelfs een adoptie. Factoren die een rol spelen zijn van biologische, psychische en sociale aard.
Biologische factoren
1) aanleg, oa bepaald door erfelijkheid
2) vrouwen waarbij depressie in de familie voorkomt
3) fysieke en emotionele uitputting kan depressie in de hand werken.
4) grote schommelingen in de hormoonhuishouding
5) verandering in de schildklierfunctie
6) tekort aan vitaminen en mineralen
7) tekort aan vitamine B6 en B12, zink en ijzer
Psychische of wel je persoonlijke belastbaarheid en aanleg
Je karakter speelt hierin een belangrijke rol. De een zal meer piekeren dan de ander. Het draagvlak voor omgaan met grote veranderingen verschilt van persoon tot persoon. Daarnaast zal de psychische labiliteit in de zwangerschap door de hormonale veranderingen bij ieder een persoonlijke impact hebben. Je persoonlijke verwachtingen van het moederschap en de mogelijkheid om om te gaan met tegenslagen. Ik zal niet zeggen dat bij iedereen die hoge verwachtingen heeft een tegenvaller in de roze wolk tot een depressie zal leiden. Maar in combinatie met andere factoren kan een hoog verwachtingsvol niveau je gevoeliger maken. Een ander verloop dan verwacht, medisch ingrijpen, hoge stress tijdens de bevalling of rond een opname van de baby na de bevalling kan een postpartum depressie in de hand werken.
Sociale of wel omgeving factoren
Hoge verwachtingen van de omgeving, het zogenaamde ideale vrouw syndroom. Als de omgeving hoge verwachtingen van je heeft of je het gevoel hebt dat men dat heeft en daaraan moet voldoen. Ingrijpende gebeurtenissen in de omgeving. Zwangerschap, bevallen en de verandering van je leven als de baby er is, is bij elkaar al ingrijpend genoeg. Als er dan nog een externe gebeurtenis bijkomt, zoals het wegvallen van een naaste, relatie problemen of scheiding, kan je draagkracht tekort schieten. Stress vanuit de omgeving, bijvoorbeeld met je werk, familie of partner kan een grote rol hierin spelen.
Behandeling
De moeder met een postpartum depressie heeft vaak last van schaamte en schuldgevoelens. De neiging om hun negatieve gevoelens te ontkennen bestaat. Hierdoor zullen ze er niet makkelijk over praten, waardoor ze in een isolement komen. Gelukkig is een postpartum depressie goed te behandelen. Wacht daarom niet om hulp in te schakelen.
Therapie
De duur van een onbehandelde postpartum depressie kan maanden tot jaren zijn. Dit is niet nodig. Door de combinatie van medicijnen, gesprekstherapie en soms hulpgroepen of contact met lotgenoten is een postpartum depressie goed te behandelen. De medicijnen die voorgeschreven worden zijn antidepressieva. Deze beïnvloeden stoffen in het lichaam van invloed op de stemming. Welk antidepressivum bij wie welk effect heeft moet ondervonden worden. Het effect is meestal merkbaar binnen 4 tot 6 weken, al merkt de omgeving dit effect vaak al eerder. Het geven van borstvoeding met antidepressiva is vaak wel mogelijk, al moet dat per persoon worden afgewogen. Antidepressiva zijn niet verslavend. Soms worden tijdelijk slaap- of kalmerings middelen voorgeschreven tegen de slapeloosheid en angstgevoelens. Deze middelen kunnen wel verslavend werken en kunnen daarom alleen gebruikt worden voor een korte duur.
Belang van de omgeving
De omgeving heeft een zeer belangrijke rol bij het herstel en beloop. Nog altijd is er een taboe rondom het hebben van een depressie ondanks dat het zoveel voorkomt. Hierdoor wordt er vaak niet over gesproken of worden de symptomen genegeerd. Schaamte en onwetendheid spelen hierbij een rol. Dit maakt het voor de kersverse moeder met haar depressieve gevoelens extra lastig om er over te praten. Ook voor haar staan haar depressieve gevoelens in schril contrast met de verwachte roze wolk. Zet alle vooroordelen overboord en blijf ook niet in je eigen oordeel zitten. Laat jezelf informeren en stel jezelf open. Praat over haar gevoelens en luister. Vermeid goedbedoelde adviezen en het zogenaamde” ach meid het komt wel goed”. Bespreek je vermoeden van een depressie en zoek in samenspraak met haar hulp. Bied ook op praktisch gebied ondersteuning en hulp. Neem dingen uit handen en laat merken dat ze er niet alleen voor staat. Dit geldt ook voor haar partner, hij moet af en toe ontlast worden zodat ze tijd voor elkaar of voor zichzelf kunnen hebben.
Kans op herhaling
Bij 60% van de vrouwen die een postpartum depressie hebben doorgemaakt treden de verschijnselen na een volgende bevalling opnieuw op. Vraag een consult aan bij het plannen van een nieuwe zwangerschap. Tegenwoordig zijn er zogenaamde POP poli’s waarbij er samen met de gynaecoloog en psychiater een passend behandelplan kan worden opgesteld.
Wil je meer informatie of heb je vragen neem dan contact op met ons.
