Seks tijdens je zwangerschap

Vandaag vertelt gynaecoloog Drs. Florien ten Cate alles over sex tijdens en na de zwangerschap.

Sex tijdens de zwangerschap:

Tijdens de zwangerschap verandert je lichaam onder invloed van hormonen in een optimale omgeving voor het groeiende embryo/foetus en uiteindelijk wordt je lichaam voorbereid op een baring. Verschillende hormonen werken hieraan mee. Met name de spiegels in je bloed van Progesteron, Oestrogeen en HCG stijgen vanaf het begin van de zwangerschap flink. Dit merk je aan een hoop verschillende dingen, bijvoorbeeld misselijkheid (HCG), pigmentverandering in je gezicht en op je lichaam (oestrogeen), obstipatie, vol gevoel en haargroei (progesteron). Maar ook zin in seks wordt beïnvloed door veranderende hormoonspiegels. Waar je in het begin vaak minder zin in seks hebt (door de misselijkheid en moeheid, veroorzaakt door de stijgende HCG spiegels) heb je in het tweede trimester (14-26 weken) juist vaak meer zin in seks (door het hogere oestrogeen-gehalte in je lichaam).

Aan het einde van je zwangerschap kun je minder zin hebben in seks door de omvang van je buik, maar ook door bijvoorbeeld bekkenklachten, of misschien ben je te moe of voel je je niet aantrekkelijk. Tijdens je zwangerschap wordt je bekkenbodem al zwaarder belast, dit merk je doordat je soms een zwaar gevoel kan hebben in de bekkenstreek, ook kun je bijvoorbeeld urineverlies hebben.

Belangrijk is te weten dat seks in de zwangerschap over het algemeen geen kwaad kan, het is niet gevaarlijk voor de baby. Alleen in bepaalde situaties kan het wel kwaad en moet je juist geen seks hebben, met name is dit het geval als de placenta voor de baarmoedermond ligt (placenta praevia), als je bloedverlies of tekenen van een dreigende vroeggeboorte hebt of uiteraard als je vliezen gebroken zijn.

Baring:

Tijdens je bevalling verandert je vagina in een geboortekanaal. Dat betekent dat, na het bereiken van volledige ontsluiting, het hoofdje geleidelijk steeds dieper ingedaald is totdat het via de schede naar buiten komt. Hierbij rekt de vaginawand op, en kunnen scheurtjes ontstaan in de vagina of aan de buitenkant van de schede in de schaamlippen of in het perineum (het stuk tussen de schede en de anus). Het kan ook zijn dat je bevalling met een vacuümpomp eindigt en/of dat je ingeknipt bent.
Behalve het inscheuren is de bevalling ook een belasting van je bekkenbodemspieren, deze moeten oprekken om het hoofd te laten passeren.

Het lichaam heeft een enorm vermogen om te herstellen, en meestal komt het allemaal weer goed na je bevalling. De eerste 6 weken na de bevalling treedt het eerste herstel op, maar het duurt een aantal maanden voordat je lichaam volledig „ontzwangerd” is. Geef je lichaam dus de tijd om te herstellen, doe bekkenbodem-spieroefeningen om de functie van de bekkenbodem zo goed mogelijk te laten herstellen en bespreek het bij je nacontrole (6 weken na de bevalling) als je nog pijn of klachten hebt van de hechtingen of het inscheuren. Zo lang je bloedverlies hebt na je bevalling moet je sowieso wachten met seks omdat je dan het risico verhoogt op een infectie. Houd hiervoor een periode van ongeveer 4-6 weken na je bevalling aan.

Na de bevalling:

Ook na je bevalling staat je lichaam onder invloed van hormonen en verandering.
De eerste periode staat in het teken van herstel van de bevalling. Of je nou een vlotte natuurlijke bevalling hebt gehad, een keizersnede hebt gehad of een moeilijke langdurige bevalling, je lichaam heeft tijd en rust nodig om te herstellen. Je moet dus even wachten met fysieke inspanning (sporten, zware dingen tillen) en met seks tot je de eerste herstelfase (de eerste 4-6 weken) hebt gehad.

Heb je daarna zin in seks dan is het geen probleem om hiermee weer te beginnen. Neem er, zeker in het begin, de tijd voor om opgewonden te raken en houd er rekening mee dat het anders kan voelen dan je gewend was. Geef ook duidelijk feedback naar je partner als het nog pijnlijk is, doorgaan met seks als het pijn doet kan op termijn meer klachten geven en dat is zonde.

Na je bevalling duurt het even voordat je menstruatiecyclus weer op gang komt. Als je borstvoeding geeft, kan dit nog wat langer duren. Onder invloed van het hormoon Prolactine wordt je cyclus onderdrukt maar wordt ook de oestrogeen spiegel in je bloed laag gehouden. Dit leidt ertoe dat je vagina droger is, gevoeliger en sneller pijnlijk of branderig voelt bij seks. Houd er met name als je borstvoeding geeft dus rekening mee dat het extra belangrijk is dat je voldoende tijd neemt voor voorspel en eventueel extra glijmiddel gebruikt als de vagina erg droog is. Als je gaat afbouwen met je voeding, of als je kind bijvoeding krijgt verdwijnt deze gevoeligheid vanzelf.

Natuurlijk staat je leven op zijn kop als je net een kind hebt gekregen. Je slaapt onregelmatiger, je bent veel bezig met het verzorgen en voeden van je baby en ook je lichaam heeft de nodige verandering ondergaan, waardoor het soms even kan duren voordat je je weer aantrekkelijk voelt. Het is daarom belangrijk dat je samen met je partner de tijd neemt om ook seks weer te ontdekken en dat je aan elkaar terugkoppelt wat je merkt en voelt. Dan kun je partner zo goed mogelijk rekening houden met de veranderingen van je lichaam en bouw je zo samen weer een plezierig seksleven op.