Verschillende anticonceptie

Wellicht kom je net uit een zwangerschap en wil je kijken naar een nieuwe of andere vorm van anticonceptie of misschien ben je niet tevreden met je huidige anticonceptie. Er is zo ontzettend veel aanbod dat het altijd even wat vraagt om je te verdiepen in de juiste keuze passend bij je situatie en je lijf.

Als je door de bomen het bos niet meer ziet of je wilt graag weten wat er allemaal mogelijk is dan is gynaecoloog Florien ten Cate hier om je een handje te helpen. Voor vandaag heeft ze aantal verschillende opties op een rij gezet.

Er zijn een hoop anticonceptie middelen om uit te kiezen en de vraag is wat is nou precies zo belangrijk bij het maken van de juiste keuze. Ik heb een aantal vragen waar je even over na moet denken op een rij gezet. De antwoorden op deze vragen zullen je helpen bij het maken van de juiste keuze.

Wil je anticonceptie die je op elk moment kan stoppen, of voor langere tijd? 
Wil je anticonceptie met hormonen of zonder hormonen?
Wil je je eigen cyclus houden? Of een cyclus die je zelf zo nodig kan regelen? 
Is er een specifieke situatie/factoren waar je rekening mee moet houden? 
Heb je last van acne?
Wil je ook bescherming tegen SOA’s? 

Wil je anticonceptie die je op elk moment kan stoppen, of voor een langere tijd? 

In het eerste geval: Kies een anticonceptie waarbij je het gebruik zelf in de hand hebt: de pil, Nuvaring, condooms of de anticonceptiepleister. Bij deze methoden kun je je eigen cyclus behouden of je cyclus zelf regelen door bijvoorbeeld de pil door te slikken. Belangrijk is dat je weet dat op tijd innemen cruciaal is in de betrouwbaarheid van deze anticonceptiemethoden. Kies je voor anticonceptie voor de langere termijn dan denk je eerder aan opties als: Implanon (2-3 jaar, afhankelijk van je gewicht), spiraaltje (met of zonder hormonen, meeste spiraaltjes kun je 5 jaar laten zitten, een enkele zelfs 10 jaar), Depot-Provera (de prikpil, elke 3 maanden een injectie) of sterilisatie. Voordeel is dat je voor een langere periode niet aan je anticonceptie hoeft te denken, dit verkleint de kans op vergeten en maakt deze methoden dus relatief betrouwbaar. Nadeel is voornamelijk dat je voor plaatsen en verwijderen een arts moet bezoeken. En een sterilisatie is natuurlijk een definitieve vorm van anticonceptie.

Wil je anticonceptie met hormonen of zonder hormonen? En wil je je eigen cyclus houden? Of een cyclus die je zelf zo nodig kan regelen?

De meest bekende anticonceptiemethoden zijn met hormonen, alleen de samenstelling van de hormonen verschilt. De hormonen gebruikt in anticonceptie zijn oestrogenen en progestagenen. Oestrogenen komen alleen voor in combinatie met progestagenen, dit noem je combinatiepreparaten, bijvoorbeeld de pil en de Nuvaring. Hierbij kun je een natuurlijke cyclus van 4 weken nabootsen, je kunt de cyclus ook uitstellen door de pil door te slikken maar je moet wel af en toe een stopweek inlassen (elke 3-6 maanden of als je een doorbraakbloeding hebt).

De Progestagenen worden ook alleen gebruikt, dit is het geval bij de minipil, Implanon, Mirena en prikpil. Dit maakt dat deze methoden je menstruatie soms zelfs helemaal kunnen onderdrukken. Soms hebben mensen echter ook last van heel onregelmatig bloedverlies. De voorspelbaarheid van een bloeding is dus minder. Soms zijn er redenen om liever geen hormonen te gebruiken. Bijvoorbeeld je hebt last van bijwerkingen, je voelt je er niet prettig bij of je hebt een contra-indicatie voor bepaalde hormonen. Hierover later meer.

Er zijn ook anticonceptiemethoden zonder hormonen: Koperhoudend spiraaltje (Multiload, Flexi-T, T-safe en Gynefix), condooms en sterilisatie. Sterilisatie (man of vrouw) is definitief en onomkeerbaar, er zijn hersteloperaties maar die hebben een beperkte kans op succes. Dit wordt alleen aangeraden voor stellen met een definitief voltooid gezin.

Er zijn ook “natuurlijke” anticonceptiemethoden waarbij je met kennis van jouw natuurlijke cyclus rekening houdt met je vruchtbare dagen en op die dagen geen gemeenschap hebt. Deze methoden zijn bijvoorbeeld de temperatuur methode, natural family planning, Persona, periodieke onthouding. Deze methoden hebben helaas een hoge mate van onbetrouwbaarheid.

Zijn er specifieke situaties van toepassing? 

Je bent bijvoorbeeld net bevallen. Belangrijk hierbij is: Geef je borstvoeding of kunstvoeding?

Je geeft borstvoeding: Vaak blijft je cyclus een tijdje uit. Je kunt er helaas niet vanuit gaan dat je dan niet zwanger kan worden. Vaak wordt door stellen in die periode condooms gebruikt. Er zijn echter ook andere mogelijkheden: Anticonceptie met de pil is mogelijk waarbij de voorkeur uitgaat naar de minipil (Cerazette). Deze pil bevat alleen Progesteron. Dit hormoon komt wel in de moedermelk maar kan geen kwaad voor het kind. En het beïnvloedt de melkproductie niet waardoor je borstvoeding niet terug loopt. De gewone pil is ook een optie, dit zou de melkproductie wel kunnen verminderen. Andere opties zijn een spiraal met hormonen (Mirena) of zonder hormonen, deze zijn beide mogelijk bij borstvoeding en worden bij voorkeur vanaf 6 weken na je bevalling geplaatst.

Je geeft kunstvoeding: Feitelijk is de situatie niet anders dan buiten de zwangerschap, je moet er alleen rekening mee houden dat je de pil al twee weken na de bevalling (minipil) of 3 weken na de bevalling (combinatiepil) moet starten om erop te kunnen vertrouwen. Later starten kan ook, maar dan moet je er rekening mee houden dat de pil de eerste maand nog niet betrouwbaar is. Andere opties zijn: Spiraal en Implanon.

Je hebt een contra-indicatie voor bepaalde hormonen:

Contra-indicaties kunnen bijvoorbeeld zijn: Verhoogde kans op trombose (vooral combinatiepreparaten) bijvoorbeeld door een stollingsstoornis in je familie of als je in het verleden een trombose hebt gehad. Een verhoogd risico op hart- en vaatziekten (combinatiepreparaten). In deze groep vallen ook vrouwen vanaf 35 jaar die roken. Als je in het verleden een hormoon-gevoelige borstkanker hebt doorgemaakt. In dat geval kun je beter kiezen voor opties waar alleen progestagenen (Mirena, Implanon, Minipil, Prikpil) of helemaal geen hormonen aan te pas komen (koperspiraaltje, condooms of sterilisatie).

Je slikt medicijnen die de betrouwbaarheid van medicijnen beïnvloedt: Dit geldt met name voor medicijnen die de werking van je lever beïnvloeden, bijvoorbeeld anti-epileptica. In dat geval wordt anticonceptie door middel van hormoonspiraal, koperspiraal of prikpil aangeraden.

Leveraandoeningen: Als je in de zwangerschap last hebt gehad van cholestase (een aandoening waarbij je jeuk hebt in combinatie met verhoogde spiegels van galzouten in je bloed) of als bij jou ooit een leveradenoom is geconstateerd (goedaardige zwelling in de lever die groeit onder invloed van hormonen).

Gebruik je de pil omdat je last hebt van acne? 

Dan is de anticonceptiepil het meest geschikt, deze is werkzaam tegen acne. Voorheen werd hiervoor de Diane pil geadviseerd. Dat wordt nu niet meer gedaan vanwege een hoger risico op trombose bij de Diane pil. Ook de andere pillen (combinatiepreparaten) zijn net zo effectief gebleken tegen acne.

Wil je ook bescherming tegen SOA’s? 

Geen enkele anticonceptie behalve condooms beschermt je tegen het oplopen een SOA. Hier zijn dus eigenlijk maar twee adviezen over te geven: Gebruik condooms als je wisselende contacten hebt. Laat jezelf en je nieuwe partner testen op SOA’s voordat je onbeschermd seks hebt.

Dit overzicht was een kort inkijkje in wat er zoal bij je anticonceptiekeuze komt kijken. Ik hoop dat dit overzicht je helpt bij het maken van je keuze. Als je meer hulp wilt bij het maken van je keuze is het mogelijk dit met je arts te bespreken zodat je de voor jou meest passende keuze kan maken.